Háreketler strategiyasınıń ekinshi jónelisi, yaǵnıy nızam ústemligin támiyenlew hám sud-huqıq sistemasın jánede reformalawdı ámelge asırıw ushın tiykarǵı wázıypalar retinde sud hákimiyatınıń shın mániste ǵárezsizligin támiyenlew, sudtıń abırayın asırıw, sud sistemasın demokratlastırıw hám jedellestiriw, hákimshilik, jınayat, puqaralıq hámde xojalıq nızamshılıǵın jedellestiriw belgilengen bolsa, bul wazıypalardı ámelge asırıw ushın sudlar iskerligine zamanagóy málimleme-kommunikaciya texnologiyaların eńgiziw, elektron tártipte sud hám orınlaw isin júritiwdiń zamanagóy forma hám usılların eńgiziw tiykarǵı jónelis bolıp belgilep berildi.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń “Ózbekstan Respublikası sud sisteması strukturasın túpten jedellestiriw hámde iskerligi nátiyjeligin asırıw is-ilajları haqqında”ǵı 2017-jılı 21-fevraldaǵı PF-4966-sanlı Pármanında Ózbekstan Respublikası Málimleme texnologiyaları hámde kommunikaciyalardı rawajlandırıw ministrligine Joqarǵı sud penen birgelikte úsh ay múddette sudlar iskerliginde zamanagóy texnologiyalardan paydalanıw boyınsha ámeliy is-ilajlar dástúrin tastıyıqlaw haqqındaǵı tiyisli Húkimet qararı proektin kiritiw tapsırıldı.
Usı normativ hújjetlerdiń orınlanıwın támiyinlew maqsetinde Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017-jılı 30-avgust kúngi PQ-3250-sanlı “Sudlar iskerligine zamanagóy málimleme-kommunikaciyalıq texnologiyaların eńgiziw is-ilajları haqqında”ǵı qararı qabıl etilip, bul jónelistegi tiykarǵı wazıypalar retinde sudlar iskerliginiń ashıqlıǵın, sud isleri júritiwdiń sıpatınan xalıqtıń xabardarlıq dárejesin asırıw, sud xızmetkerleri tárepinen byurokratizm faktlerine shek qoyıw, sudlarda islerdiń óz múddetinde kóriliwin baqlawdıń nátiyjeli sistemasın jaratıw maqsetinde sudlar islerin avtomatlastırıw, sud qararlarınıń orınlanıwın támiyinlewde sudlardıń sorastırıw, dáslepki tergew hám májbúriy orınlaw uyımları menen birge islesiwin támiyinlew, xalıqqa hámde isbilermenlerge kórsetiletuǵın interaktiv xızmetler dizimin keńeytiriw etip belgilendi.
Bul qarar menen 2017-2020 jıllarda Sudlar iskerligine zamanagóy málimleme-kommunikaciya texnologiyaların eńgiziw Dástúri tastıyqlanıp, dástúrde házirgi kúnde jolǵa qoyılǵan “E-XSUD” málimleme sistemasın jaratıw, sudlarǵavideokonferenc baylanıs sistemasın engiziw, barlıq sudya hám sud xızmetkerlerin elektron imza menen támiyenlew, sudyalar ortasında islerdi avtomatik tárizde bólistiriw, sud qararların Internet tarmaǵı arqalı járiyalaw, orınlaw hújjetlerin elektron tárizde májbúriy orınlawǵa jiberiw sistemasın jaratıw belgilengen edi.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2020-jıl 3-sentyabr kúngi «Sud hákimiyatı uyımları iskerligin sanlastırıw is-ilajları haqqında”ǵı PQ-4818-sanlı qararı qabıl etilip, bul jónelistegi keyingi basqısh wazıypaları retinde hár bir múrájááttı kórip shıǵıw barısın onlayn gúzetip barılıwın támiyenlew, sud imaratlarında interaktiv xızmetlerden erkin paydalanıw imkaniyatın jaratıw, sudlarda ádil sudlawdıń tezlik penen ámelge asırılıwı ushın zárúr bolǵan maǵlıwmatlardıń alınıwın támiyenlew ushın ministrlikler, mekemeler hámde basqa shólkemler menen elektron maǵlıwmatlar almasıwın jánede keńeytiriw, sud májlislerin másapadan turıp, sonday aq, mobil qurılmalar hám elektron birge islesiwdiń basqa frmaları arqalı qatnasıw imkaniyatın keńeytiriw, sonday aq, is boyınsha tárepler ushın sud qararların onlayn tárizde alıw imkaniyatın jaratıw etip belgilendi.
Bul qarar menen 2020-2023-jıllarda sud hákimiyati uyımları iskerligin sanlastırıw Dástúri hámde sudlardıń málimleme sistemasın mámleketlik uyımları hám shólkemlerdiń málimleme sistemaları menen integraciya etiw boyınsha “jol kartası” tastıyıqlanıp, sonıń menen birge 2022-jılı 1-yanvardan baslap sudlar iskerligine «Adolat» málimleme sistemaları kompleksin engiziw belgilendi.
Joqarıda atı atalǵan hújjetlerdiń orınlanıwın támiyenlew maqsetinde, Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı Prezidiuminiń 2021-jılı 9-dekabr kúngi RS-65-21-sanlı «Respublika sudları iskerligine «ADOLAT» málimleme sistemaları kompleksin engiziw haqqında»ǵı qararı qabıl etildi.
Bul qararǵa muwapıq mámleket hákimiyatı hám basqarıw uyımları, jergilikli mámleket hákimiyatı uyımları, xojalıq basqarıw uyımları, advokatlar tárepinen sudlarǵa dawa arza, arza hám shaǵımlardı tek ǵana elektron kóriniste usınıw tártibi engizilmekte.
Yaǵnıy, mápdar shaxslar tárepinen arza hám shaǵımlardı kórip shıǵıw barısın onlayn tárizde gúzetip barıw, sud májlisi qatnasıwshıları tárepinen maǵlıwmatlar hám hújjetlerdi elektron formada jiberiw, sud hújjetlerin sudlar iskerliginie engizilgen málimleme sistemasınan paydalanǵan halda avtomatlastırılǵan tárizde qáliplestiriw imkanın beriwshi «ADOLAT» málimleme sistemaları kompleksi hám sud qararların is boyınsha táreplerge onlayn tárizde, olardıń iltimasnaması boyınsha bolsa qaǵaz kórinisinde usınıw ámeliyatı sudlar iskerligine 2022-jıldıń 1-yanvardan baslap Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı hákimshilik isler boyınsha sudlaw kollegiyası, Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, Tashkent qalası hám rayonlar aralıq hákimshilik sudlar iskerligine; 2022-jıldıń 1-iyuldan baslap Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı ekonomikalıq isler boyınsha sudlaw kollegiyası, Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, Tashkent qalası sudları ekonomikalıq isler boyınsha sudlaw kollegiyaları, rayonlar aralıq, rayon hám qala ekonomikalıq sudları iskerligine; 2022-jıldıń 1-oktyabrinen baslap Ózbekstan Respublikası Joqarǵı sudı puqaralıq isleri boyınsha sudlaw kollegiyası, Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, Tashkent qalası sudları puqaralık isleri boyınsha sudlaw kollegiyaları, puqaralıq isleri boyınsha rayonlar aralıq, rayon hám qala sudları iskerligine; 2023-jıldıń 1-yanvardan baslap Joqarǵı sud jınayat isleri boyınsha sudlaw kollegiyası, Qaraqalpaqstan Respublikası, wálayatlar, Tashkent qalası sudları jınayat isleri boyınsha sudlaw kollegiyaları, jınayat isleri boyınsha rayon hám qala sudları iskerligine basqıshpa-basqısh engiziw belgilendi.
Juwmaqlap aytatuǵın bolsaq, 2022-jıl 1-yanvardan baslap mámleket hákimiyatı hám basqarıw uyımları, jergilikli mámleket hákimiyatı uyımları, xojalıq basqarıwı uyımları, advokatlar tárepinen hákimshilik sudlarǵa arza hám shaǵımlar tek ǵana elektron kóriniste usınıladı, bunda múrájáátlardıń qaǵaz kórinisinde qabıl qılınıwına jol qoyılmaydı.
Qaraqalpaqstan Respublikası
Nókis rayonlar aralıq hákimshilik
sudı sudyası Q. Qıpshaqbaev
